Ο Ιωάννης Μπάγκας (1814-1895), υπήρξε Έλληνας εθνικός ευεργέτης από την Κορυτσά - Joan Banga (1814-1895), Korçari që i fali gjithë pasurinë e tij shtetit Helen!

Ο Ιωάννης Μπάγκας (1814-1895), υπήρξε Έλληνας εθνικός ευεργέτης. Γεννήθηκε το 1814 στην Κορυτσά. Πατέρας του ήταν ο επίσης ευεργέτης και έμπορος Γεώργιος Μπάγκας. Ο Ιωάννης γράμματα πολλά δεν έμαθε. Ήξερε μόνο να γράφει και να διαβάζει. Έφυγε από το σπίτι το 1833 για να αποφύγει τον γάμο στον οποίο τον εξανάγκαζε ο πατέρας του. Αρχικά εγκαταστάθηκε στη Θήβα και τη Χαλκίδα. Διαμέσου της Χαλκίδας εξέπλευσε για την Αλεξάνδρεια με μόνο εφόδιο ένα τάλληρο. Εγκαταστάθηκε στο Κάιρο ως ράπτης σε μια πολυάριθμη Ηπειρωτομακεδονική αποικία. Ζώντας λιτότατη ζωή μάζευε χρήματα και συντηρούσε τους γονείς του στην μακρινή πατρίδα και άλλους συγγενείς. Καταπιάστηκε με την γεωργία και αναζητώντας πιο ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες πήγε στην Ρουμανία, όπου κατά συμβουλή και μίμηση του Ευάγγελου Ζάππα μίσθωσε μεγάλες εκτάσεις και τις καλλιέργησε. Με την εργατικότητα και τις ικανότητές του, ευδοκίμησε, και πλουσιότατος επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Απεβίωσε το 1895. Ευεργετικό του έργο Εκείνο που έκανε τον Μπάγκα να ξεχωρίζει ως ευεργέτη, είναι ο τρόπος και ο χρόνος που επέλεξε να προβεί στην εθνική χειρονομία της προσφοράς της περιουσίας του. Εν ζωή δαπάνησε επί σαράντα πέντε χρόνια επανειλημμένα γενναία ποσά για την ανέγερση σχολείων. Την περίοδο 1887-88 προσέφερε σημαντική χορηγία για την συνέχιση της απρόσκοπτης λειτουργίας της ελληνικής σχολής Κορυτσάς, των διδακτηρίων και της βιβλιοθήκης της. Έκτισε ένα κτιριακό μέγαρο στη γωνία της πλατείας Ομονοίας και οδού Αθηνάς, στο κέντρο της Αθήνας, που στα μετέπειτα χρόνια έγινε γνωστό ως ξενοδοχείο «Μέγας Αλέξανδρος». Με συμβολαιογραφική πράξη που συνέταξε στις 16 Αυγούστου 1889, δώρισε ολόκληρη την περιουσία του στο ελληνικό κράτος, κρατώντας μόνο 1.000 δραχμές το μήνα για την συντήρησή του. Ο Πρόεδρος της Ελληνικής κυβέρνησης έθεσε την «Μπάγκειο Επιτροπή» προς διαχείρισή του αμύθητου ποσού των άνω των δύο εκατομμυρίων δραχμών. Η περίπτωση αυτή είναι αξιοπρόσεκτη καθώς ίσως να είναι ο μόνος εθνικός ευεργέτης που πρόσφερε την περιουσία του εν ζωή και όχι μετά τον θάνατο του, την παραχώρησε όπως τόνισε για έργα «εθνωφελή και φιλάνθρωπα». Έκτισε ένα κτιριακό μέγαρο στη γωνία της πλατείας Ομονοίας και οδού Αθηνάς, στο κέντρο της Αθήνας, που στα μετέπειτα χρόνια έγινε γνωστό ως ξενοδοχείο «Μέγας Αλέξανδρος». Το τετραώροφο ξενοδοχείο «Μέγας Αλέξανδρος», που δεσπόζει στη δυτική γωνία της διασταύρωσης της οδού Αθηνάς με την πλατεία Ομονοίας, οικοδομήθηκε το έτος 1889, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ernst Ziller (1837-1923), κατόπιν δωρεάς του Ιωάννη Μπάγκα. Η ανέγερσή του (μαζί με το δίδυμό του «Μπάγκειο», λίγο αργότερα) εγκαινίασε, κατά κάποιο τρόπο μια νέα εποχή για τα αθηναϊκά ξενοδοχεία, από πλευράς μεγέθους, εσωτερικής διάταξης και εξωτερικής μορφής (χαρακτηριστική η διακόσμηση της ζώνης του τελευταίου ορόφου με τις βαθυκόκκινες ορθογώνιες επιφάνειες). Βασικό νέο στοιχείο αποτελεί η ύπαρξη κεντρικού υαλοσκεπούς αιθρίου, πέριξ του οποίου αρθρώνονται το κτίριο και οι λειτουργίες του. Αρχικά ήταν τριώροφο, με αγάλματα στη στέψη, τα οποία αφαιρέθηκαν όταν προστέθηκε ο τέταρτος όροφος (μετά το 1920), ενώ για ένα διάστημα, στις αρχές του 20ού αιώνα, είχε αποκτήσει και παράρτημα σε άλλο κτίριο της πλατείας. Όπως και τα περισσότερα ξενοδοχεία της ευρύτερης περιοχής της Ομόνοιας, παρήκμασε μεταπολεμικά (το συγκεκριμένο λειτουργούσε πάντως ακόμη κατά τη δεκαετία του 1950, ενώ το ομώνυμο καφενείο-γαλακτοπωλείο του ως τα τέλη του 20ού αιώνα). Πρόσφατα ανακαινίστηκε. Το τριώροφο μέγαρο στη γωνία της οδού Γ΄ Σεπτεμβρίου με την πλατεία Ομονοίας, οικοδομήθηκε κατά την δεκαετία του 1870. Το 1878 στο ισόγειο στεγάστηκε το καφενείο Χαραμή, ενώ από το 1892 εγκαταστάθηκε, στον ίδιο χώρο, το πολυτελές ζαχαροπλαστείο Σ. Ζαχαράτου-Κ. Καπερώνη (γαμπρός και πεθερός που διέθεταν, από τη δεκαετία του 1880, ανάλογα καταστήματα και σε άλλα σημεία της πρωτεύουσας). Λίγο αργότερα, στο γύρισμα του αιώνα, στους επάνω ορόφους του ίδιου κτιρίου λειτούργησε παράρτημα του ξενοδοχείου «Πάγκειον» (γνωστότερο ως «Μπάγκειον», που είχε ανοίξει από το 1894 στη γωνία της οδού Αθηνάς με την πλατεία Ομονοίας). Στη μεταπολεμική περίοδο στεγάστηκε επάνω ιδιωτικό φροντιστήριο και στο ισόγειο εστιατόριο. Το κτίριο ανακαινίστηκε στα τέλη του 20ού αιώνα.Το «Μπαγκειο Μεγάρο», το 1920 «γέννησε και στέγασε» το τελευταίο συστηματικό φιλολογικό κέντρο της Αθήνας,φιλοξενώντας την αφρόκρεμα των ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών, όπως οι Κ. Βάρναλης, Ορ. Λιάσκος, Α.Τερζάκης, Τ. Άγρας, Δ. Ψαθάς, Μυρτιώτισσα, Ν. Λαπαθιώτης, Γ. Ρίτσος, κ.ά., συμβάλλοντας τόσο στην αναγνώριση του έργου τους, όσο και στην αναγνώριση του έργου του μεγάλου μας ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη. Ειδικά για τον Καβάφη, το MC διοργάνωσε στο Μπάγκειον Μέγαρον ειδική έκθεση και ημερίδα.  πηγή

Joan Banga (1814-1895), ishte një prej bamirësve të Kombit Helen. U lind në Korçë në vitin 1814. i ati i tij ishte gjithashtu një bamirës, tregëtari Gjeorgjio Banga. Joani nuk u shkollua shumë. Dinte vetëm të lexonte dhe të shkruante. U largua nga shtëpia më 1833, për t’iu shmangur martesës që i ati e detyronte të bënte. Në fillim u vendos në Thivë dhe në Halkidhë. Nëpërmjet Halikdhës lundëroi për në Aleksandri me të vetmen pasuri një pesçe dhrahmi. U vendos në Kajro si rrobaqepës një koloni të shumtë në numër me Epirotë dhe Maqedonas (jo sllavë). Duke jetuar një jetë të thjeshtë mblidhte lekë dhe mbante prindërit e tij në atdheun e largët por dhe të afërm të tjerë. U kap pas bujqësisë, duke kërkuar kushte më të mira klimaterike  shkoi në Rumani, ku dhe sipas këshillës së Evangjel Zappës (Zhapës) mori me qira sipërfaqe të mëdha dhe i kultivoi. Me punën dhe aftësitë e tij, i eci mbarë dhe tepër i pasur u kthye në Greqi ku dhe u vendos në Athinë. Vdiq më 1895. Vepra Bamirëse. Atë që bëri Banga dhe e dallon si bamirës, është mënyra dhe forma me të cilën zgjodhi që të kryente atë veprim patriotik të dhurimit të pasurisë së tij. Sa ishte gjallë harxhoi mbi dyzet e pesë vjet, në mënyrë të përsëritur, shuma të mëdha, por ngritjen e shkollave. Gjatë periudhës 1887-88 ofroi një financim të rëndësishëm për vazhdimin e funksionimit pa probleme të shkollës greke në Korçë, të vendeve të edukimit të saj por dhe të bibliotekës. Ndërtoi një kompleks ndërtesash në qoshen e sheshit Omonia dhe rrugës Athinas, në qëndër të Athinës, ku në vitet e mëvonshme u bë e njohur si hoteli “Aleksandri i Madh”. Me aktin noterial që ai krijoi më 16 Gusht të 1889, dhuroi të gjithë pasurinë e tij në shtetin grek, duke mbajtur vetëm 1000 dhrahmi në muaj për të jetuar. Presidenti i Qeverisë Greke krijoi “Këshillin Bangion” i cili do të menaxhonte pasurinë e stërmadhe, prej më shumë se dy milion dhrahmi. Rasti i tij është tepër i veçantë, sepse ndoshta është i vetmi bamirës kombëtar i cili fali të gjithë pasurinë sa ishte gjallë dhe jo pas vdekjes së tij, e ofroi siç tha për vepra “në dobi të kombit dhe filantrope”. Ndërtoi një ndërtesë madhështore në qoshe të Sheshit Omonia dhe rrugës Athina, e cila në vitet që pasuan u bë e njohur si hoteli “Aleksandri i Madh”. Hoteli katërkatësh “Aleksandri i Madh” që mbizotëron në këndin perendimor të kryqëzimi në rrugën Athina me sheshin Omonia, u ndërtua në vitin 1889, me bazë skicën e arkitektit Erns Ziler (1837-1923), pas një dhurate të Joan Bangës. Ngritja e këtij hoteli (bashkë me binjakun e tij “Bangio” pak më vonë) inicioi në një farë mënyre një epokë të re për hotelet e Athinës, nga pikëpamja e madhësisë, rendit të brendshëm dhe formës së jashtme (është karakteristike zbukurimi i brezit të katit të fundit me sipërfaqet drjetkëndëshe me ngjyrë të kuqëremte). Një element i ri përbën dhe ekzistenca e një atriumi me mbulim prej xhami, përreth të cilit ngrihet ndërtesa dhe funksionet e saj. Në fillim ishte trekatëshe, me buste në koronë, të cilat u hoqën kur u shtua kati i katërt (pas 1920), ndërsa për një farë kohe, në fillimet e shek të 20-të, kishte përfituar një shtesë në një prej ndërtesave të tjera të sheshit. Ashtu si dhe shumica e hoteleve të zonës së Omonias, pësoi rrënie paslufte (ky hotel ishte në punë dhe gjatë dhjetëvjeçarit të 1950, ndërsa kafeneja-bulmetorja me të njejtin emër deri në fund të shekullit të 20-të). Kohët e fundit u rindërtua. Ndërtesa trekatëshe në qoshen e rrugës 3 Semptevriou me sheshin Omonia u ndërtua gjatë dhjetëvjeçarit të 1870. Më 1878 në katin përdhes u strehua kafeneja Harami, ndërsa që prej 1892 u vendos, në të njejtin vend, ëmbëltorja luksoze S Zaharatu- K Kaperoni  (dhëndër e vjehërr që dispononin që prej dhjetëvjeçarit të 1880, dyqane të ngjashme dhe në pika të tjera të kryeqytetit). Pak më vonë, në kalimin e shekullit, në katet e sipërme të së njejtës ndërtesë funksionoi degë e hotelit “Pagion” (e njohur më tepër si “Bangion”, që kishte hapur që prej 1894 në qoshen e rrugës Athina me sheshin Omonia). Në periudhën e pasluftës, u strehua sipër një shkollë private dhe në katin përdhes një restorant. Ndërtesa u mirëmbajt nga fundi i shek të 20-të. “Ndërtesa Bangion”, më 1920 “lindi dhe strehoi” qëndrën e fundit sistematike filologjike të Athinës duke mikpritur ajkën e njerëzve të gërmave dhe të arteve, si K Varnalis, Or Liaskos, A Terzakis, T Agras, Dh Psathas, Mirtiotissa, N Lapathioti, J Ritsos etj, duke ndikuar sa në njohjen e veprave të tyre sa dhe në njohjen e veprës së poetit tonë të madh Konstandin Kavafi. Në veçanti për Kavafin, MC-a organizoi në Ndërtesën Bangion një ekspozitë speciale dhe një seminar.