Ποιος ο σκοπός της νηστείας και της μετανοίας; - Cili është synimi i kreshmës dhe e pendimit?

Ποιος ο σκοπός της νηστείας και της μετανοίας; Από την 15ην Νοεμβρίου εισήλθομεν εις την νηστείαν δια τα Χριστούγεννα. Κατά την περίοδον της νηστείας οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί επιδίδονται εις πολλαπλασίως μεγαλυτέραν πνευματικήν άσκησιν από την συνηθισμένην, ενώ καταφεύγουν εις το ιερόν μυστήριον της Εξομολογήσεως - Μετανοίας. Η Εξομολόγησις όμως πρέπει να είναι ειλικρινής, βαθεία και πλήρης. Ως γράφει ο Άγιος Ιωάννης, Πρωθιερεύς της Κρονστάνδης, εις το βιβλίον του «η εν Χριστω Ζωή». «Ο Σαρκικός άνθρωπος νομίζει ότι είναι δουλεία η ελευθερία του χριστιανού π.χ δια την φοίτησιν εις τας ιεράς ακολουθίας, την νηστείαν, την προετοιμασίαν δια το μυστήριον, την εξομολόγησιν, την Κοινωνίαν, όλα τα μυστήρια, και δεν γνωρίζει ότι όλα αυτά είναι απαίτησις της φύσεώς του, ανάγκη δια το πνεύμα του. Όστις έχει συνηθίση να κάμνη απολογισμόν της ζωής του κατά την εξομολόγησιν εδώ, δεν θα φοβηθή να απαντήση εις το φοβερόν κριτήριον του Χριστού. Προς τον σκοπόν τούτον ιδρύθη το επιεικές κριτήριον της μετανοίας, ίνα αφού καθαρισθώμεν και διορθωθώμεν δια της μετανοίας εδώ κάτω, δυνηθώμεν να αποκριθώμεν χωρίς αισχύνην ενώπιον του φοβερού βήματος του Χριστού. Αυτό είναι το πρώτον ελατήριον δια την ειλικρινή εξομολόγησιν, η οποία πρέπει εξάπαντος να γίνεται κατά παν έτος. Όσω περισσότερον μένομεν χωρίς εξομολόγησιν, τόσω το χειρότερον δι᾽ ημάς και τόσω περισσότερον περιπλεκόμεθα εις τα δεσμά της αμαρτίας, και, δια τούτο, δυσκολώτερον καθίσταται να δώσωμεν απολογισμόν της ζωής μας. Το δεύτερον ελατήριον είναι η ψυχική ηρεμία: όσω ειλικρινεστέρα η εξομολόγησις, τόσω ηρεμωτέρα θα είναι μετά ταύτα η ψυχή μας. Αι αμαρτίαι είναι όφεις μυστικοί, που κατατρώγουν την καρδίαν και όλην την ύπαρξιν του ανθρώπου· δεν τον αφήνουν ήσυχον, διαρκώς την καρδίαν του απομυζούν. Αι αμαρτίαι είναι άκανθαι οξείαι, που διαρκώς πληγώνουν την ψυχήν· αι αμαρτίαι είναι σκότος πνευματικόν. Όσοι μετανοούν πρέπει να παράγουν τους καρπούς της μετανοίας. Ποίος ο σκοπός της νηστείας και μετανοίας; Ποίος ο λόγος δια τον οποίον λαμβάνομεν τον κόπον δι᾽ αυτάς; Σκοπός των είναι η κάθαρσις της ψυχής από των αμαρτιών, η ειρήνη της καρδίας, η ένωσις μετά του Θεού· μας γεμίζουν με υιοθεσίαν και ευλάβειαν, και μας δίδουν παρρησίαν ενώπιον του Θεού. Υπάρχουν, πράγματι, πολύ σπουδαίοι λόγοι δια την νηστείαν και την εξομολόγησιν εξ όλης μας της καρδίας. Ανεκτίμητος αμοιβή θα μας δοθή δι᾽ εργασίαν και μόχθον ευσυνείδητον. Έχουν άραγε πολλοί από ημάς το αίσθημα της υιϊκής αγάπης προς τον Θεόν; Τολμούν άραγε πολλοί από ημάς χωρίς καταδίκην και με παρρησίαν να προσκαλούν τον εν ουρανοίς Πατέρα και να λέγουν: «Πάτερ ημών!»; Η τουναντίον δεν υπάρχει ώστε και να ακουσθή τοιαύτη υιϊκή φωνή εις τας καρδίας μας, αι οποίαι έχουν νεκρωθή από τας ματαιότητας του κόσμου και την προσήλωσιν εις τα πράγματά του και τας απολαύσεις; Η μήπως πολύ μακράν από τας καρδίας μας ευρίσκεται ο Ουράνιος Πατήρ ημών; Και δεν νομίζομεν άραγε ότι ο Θεός είναι εκδικητής, ημείς οι οποίοι απεμακρύνθημεν από Αυτόν εις χώραν μακρινήν; Ναι, όλοι ημείς ένεκα των αμαρτιών μας είμεθα άξιοι της δικαίας του οργής και τιμωρίας και είναι θαυμαστόν πόσον μακρόθυμος και υπομονητικός είναι απέναντι ημών, ώστε να μη μας πατάσση όπως την άκαρπον συκήν. Ας σπεύσωμεν να Τον εξιλεώσωμεν με μετάνοιαν και δάκρυα. Ας εισέλθωμεν εις τον εσωτερικόν μας άνθρωπον, ας εξετάσωμεν τας ακαθάρτους μας καρδίας με πάσαν αυστηρότητα· και όταν ίδωμεν πόσαι ακαθαρσίαι τηρούν αυτάς μακράν από την Θείαν Χάριν, τότε θα αναγνωρίσωμεν ότι είμεθα πνευματικώς νεκροί. Υπόφερε τας οδύνας και τους πόνους της εγχειρήσεως, δια να δυνηθής να επανακτήσης μετά ταύτα την υγείαν σου (τούτο λέγων εννοώ την εξομολόγησιν). Τούτο σημαίνει ότι κατά την εξομολόγησιν οφείλεις να ομολογής όλας τας πράξεις της αισχύνης εις τον πνευματικόν, χωρίς να αποκρύπτης τι, μολονότι τούτο είναι δυνατόν να είναι οδυνηρόν, επαίσχυντον και ταπεινωτικόν. Άλλως η πληγή θα μένη αθεράπευτος, θα πονή, θα υποσκάπτη την πνευματικήν υγείαν σου και θα είναι ζύμη δια τας πνευματικάς αδυναμίας σου η τας αμαρτωλάς σου συνηθείας και τα πάθη. Ο ιερεύς είναι πνευματικός ιατρός. Επιδείκνυε εις αυτόν τας πληγάς σου, χωρίς να εντρέπεσαι, ειλικρινώς, φανερά, με υιϊκήν πεποίθησιν και εμπιστοσύνην, διότι ο εξομολόγος είναι ο πνευματικός πατήρ σου, ο οποίος θα ώφειλε να σε αγαπά περισσότερον του πατρός και της μητρός σου· διότι η αγάπη του Χριστού είναι υψηλότερα από κάθε σαρκικήν, φυσικήν αγάπην. Εκείνος θα απαντήση δια σε εις τον Θεόν. Διατί η ζωή μας έγινε τόσον ακάθαρτος, τόσον γεμάτη από πάθη και αμαρτωλάς συν ήθειας; Διότι πολλοί αποκρύπτουν τας πνευματικάς πληγάς και τους πόνους των, ένεκα του οποίου πονούν διαρκώς και ερεθίζονται· και τοιουτοτρόπως δεν είναι δυνατόν να δώση εις αυτούς κανείς κανένα ιατρικόν. «Αν πέσης, σήκω και θα σωθής»· είσαι αμαρτωλός, διαρκώς πίπτεις, μάθε πως πρέπει να εγείρεσαι· πρόσεξε πολύ να αποκτήσης αυτήν την σοφίαν. Η σοφία συνίσταται εις τούτο: να μάθης εκ στήθους τον Ψαλμόν «Ελέησόν με ο Θεός, κατά το μέγα ελεός Σου», τον οποίον ενέπνευσεν εις τον βασιλέα και προφήτην Δαβίδ το Άγιον Πνεύμα, και να λέγης αυτόν με ειλικρινή πίστιν και πεποίθησιν, με καρδίαν ταπεινήν και συντετριμμένην. Μετά την ειλικρινή μετάνοιάν σου, η οποία εκφράζεται εις τους λόγους του Βασιλέως Δαβίδ, η συγχώρησις των αμαρτιών σου εκ μέρους του Κυρίου αμέσως θέλει λάμψη επί σου, και αι πνευματικαί δυνάμεις σου θα ειρηνεύσουν. «Τον γαρ μη γνόντα αμαρτίαν υπέρ ημών αμαρτίαν εποίησεν, ίνα ημείς γενώμεθα δικαιοσύνη Θεού εν αυτώ» (Β´ Κορ. 5, 21), λέγεται περί του Χριστού. Θα αισχυνθής λοιπόν ύστερον από αυτούς τους λόγους να αναγνωρίσης οιανδήποτε αμαρτίαν σου η να αναλάβης την μομφήν δι᾽ αμαρτίαν την οποίαν δεν διέπραξας; Αν Αυτός ο Υιός του Θεού έγινεν ένοχος αμαρτίας, μολονότι ήτο αναμάρτητος, και συ πρέπει να δεχθής την μομφήν δια κάθε αμαρτίαν με πραότητα και αγάπην (διότι είσαι πράγματι αμαρτωλός), να δεχθής την μομφήν με ταπείνωσιν και υποταγήν, και δια τας αμαρτίας ακόμη δια τας οποίας δεν είσαι ένοχος. Χάρις εις την πίστιν μας μόνον, τα πνευματικά όρη -ήτοι τα ύψη και τα βάρη των αμαρτιών- μετακινούνται. Δια τούτο, όταν οι χριστιανοί απαλλάσσωνται από το βάρος των αμαρτιών των δια της μετανοίας και εξομολογήσεως, ενίοτε λέγουν: «Δόξα τω Θεώ, βουνό ολόκληρο έπεσεν από τους ώμους μου». Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης Ορθόδοξος Τύπος αρ. φυλ. 1951, 23 Νοεμβρίου 2012

Cili është synimi i kreshmës dhe e pendimit? Që prej 15 Nëntorit hymë në kreshmën e Krishtlindjes. Gjatë periudhës së kreshmës të Krishterët Orthodhoksët jepen pas një ushtrimi shumfish më të madh shpirtëror nga sa zakonisht, ndërsa marrin pjesë dhe në misterin e Rrëfimit – Pendimit. Por rrëfimi duhet të jetë i sinqertë, i thellë dhe i plotë. Siç shkruan Shën Joani, Kryeprift i Krostandës, në librin e tij “jeta më Krishtin”. “Njeriu trupor kujton se është skllavëri liria e të krishterit psh për pjesmarrjen në shërbesat e shentja, kreshmën, përgatitjen për misterin e rrëfimit të Kungimin, të gjitha misteret, dhe nuk e di se të gjitha këto janë  kërkesë e natyrës së tij, nevojë për shpirtin e tij. Ai i cili është mësuar që të bëjë një llogari të jetës së tij gjatë rrëfimit këtu, nuk do të trembet të kërkojë në kriterin e tmerrshëm të Krishtit. Për këtë synim u themelua kriteri i butë i pendimit, në mënyrë që pasi të pastrohemi dhe të korrigjohemi nëpërmjet pendimit këtu poshtë, do të mundemi të përgjigjemi pa turp para podiumit të tmerrshëm të Krishtit. Kjo është dhe shtysa e parë për rrëfimin e sinqertë, e cila duhet me gjithmonë të kryhet gjatë çdo viti. Sa më shumë qëndrojmë pa rrëfim, aq më keq për ne dhe kaq më tepër komplikohemi për ne dhe kaq më tepër ngatërrohemi në zinxhirrët e mëkatit, dhe për këtë bëhet më e vështirë  që të bëjmë llogarinë e jetës sonë. Shtysa e dytë është qetësia shpirtërore: sa më i sinqertë rrëfimi, aq më i qetë do të jetë pas këtyre shpirti tonë. Mëkatet janë gjarpërinj sekretë, që hanë zemrën dhe të gjitha ekzistencën e  njeriut, nuk e lenë të qetë, vazhdimisht zemrën e rrëmbejnë. Mëkatet janë gjëmba të mprehtë, që vazhdimisht lëndojnë shpirtin, mëkatet janë errësirë shpirtërore. Sa pendohen, duhet të prodhojnë frutat e mëkatit. Cili është synimi i kreshmës dhe pendimit? Cila është arsyeja për të cilën lodhemi për këto? Synimi i tyre është pastrimi i shpirtit nga mëkatet, paqja e zemrës, bashkim  me Zotin, na mbushin me afrimitet dhe besim na japin çiltërsi dhe kurajo para Zotit. Ekzistojnë, me të vërtetë, shumë shkaqe të fortë për kreshmën dhe rrëfimin nga gjithë zemra jonë. Shpërblim i paçmueshëm do të na jepet për punën dhe mundimin e ndërgjegjshëm. E kanë vallë shumë prej nesh dashurinë e fëmijës kundrejt Zotit? Guxojnë vallë shumë prej nesh pa ndjesi faji dhe me kurajo të thërresin Atin në qiell dhe të thonë: “Ati ynë!”? Ose në të kundërt nuk dëgjohet, të paktën, ky zë fëmijnor brenda zemrës sonë, i cili ka vdekur për nga kotësia e botës dhe ngjitjes pas gjërave dhe kënaqësive? Apo mos ndoshta gjendet shumë larg zemrës sonë Ati ynë Qiellor? Dhe nuk mendojmë vallë që Zoti është hakmarrës, ne që u larguam prej Tij në një vend të largët? Po, të gjithë ne për shkak të mëkateve tona, jemi të denjë zemërimit të drejtë dhe ndëshkimit dhe është e admirueshme se sa i durueshëm është përballën nesh, sa të mos na shkatërrojë si fiku pa fruta. Le të nxitojmë që T’i marrim mëshirën me pendim dhe lotë. Le të hyjmë tek njeriu ynë i brendshëm, le të analizojmë zemrat tona të papastëra  me çdo rreptësie, dhe kur të shohim se sa papastërti i mbajnë këto larg Hirit Hyjnore, atëhere do të dallojmë se jemi të vdekur shpirtërisht. Duro vuajtjet dhe dhimbjet e operimit, që të mundesh të rifitosh pas këtyre shëndetin tënd (këtë e them duke nënkuptuar rrëfimin). Kjo do të thotë që gjatë rrëfimit je i detyruar të pranosh të gjitha veprimet e turpit tek ati shpirtëror, dhe pa fshehur asgjë, mgjth se kjo është e mundur të jetë e dhimbshme, e turpshme dhe përulëse. Por plaga do të mbetet e pashëruar, do të dhembë, do të grryejë shëndetin shpirtëror dhe të jetë brumë për dobësitë tënde shpirtërore ose zakonet e tua mëkatare dhe pasionet. Prifti është mjeku shpirtëror. Tregoi tek ai plagët e tua, pa u turpëruar, me sinqeritet, hapur, me bindje fëmijnore dhe besim, sepse ai që dëgjon rrëfimin është ati yt shpirtëror, i cili do të duhej të të donte më tepër se babai dhe mamaja jote, sespe dashuria e Krishtit është më e lartë se çdo dashuri trupore, natyrale. Ai do të përgjigjet për ty tek Zoti. Sepse jeta jonë u bë kaq e papastër, kaq e mbushur me pasione dhe zakone mëkatare? Sepse shumë fshehin plagët shpirtërore dhe dhimbjet e tyre, për shkak të së cilave vazhdimisht kanë dhimbje dhe irritime, dhe në këtë mënyrë nuk është e mundur të japë tek ata asnjë lloj mjekimi. “Nqs bie, çohu që të shpëtosh”, je mëkatar, vazhdimisht rrëzohesh, mëso si duhet të ngrihesh, ki shumë kujdes që të fitosh këtë lloj mençurie. Mençuria vjen nga kjo: të mësosh përmëndësh Psalmin “Mëshiromë o Zot sipas përdëllimit Tënd të madh”, të cilin e frymëzoi në mbretin dhe profetin David Shpirti i Shenjtë, dhe ta thuash atë me besim të sinqertë dhe bindje, me zemër të përulur dhe të dërrmuar. Pas pendimit tënd të sinqertë, i cili shprehet me fjalët e Mbretit David, falja e mëkateve të tua nga ana e Zotit menjëherë do të sjellë ndriçim mbi ty, dhe forcat shpirtërore do të qetësohen. “Atë që nuk njohu mëkat për ne e bëri mëkat, që të bëhemi drejtësi Perëndie me anën e tij” (2 Korinth 5, 21) thuhet për Krishti. Do të turpërohesh pra pas këtyre arsyeve të dallosh çdo mëkat tëndin dhe të marrësh fajin për mëkatin të cilën nuk e bëre? Nqs Ky Biri i Zotit u bë fajtor në mëkat, mgjth se i pafajshëm, dhe ti duhet të pranosh fajin për çdo mëkat me çiltërsi dhe dashuri (sepse je me të vërtetë mëkatar), të pranosh fajin me përulësi dhe nënshtrim, dhe për mëkatet për të cilat nuk je fajtor. Falë besimit tonë vetëm, malet shpirtërore – dmth lartësitë dhe peshat e mëkatit – lëvizin. Për këtë, kur të krishterët çlirohn nga pesha e mëkateve nëpërmjet rrëfimit, ndonjëherë thonë: “Lavdi Zotit, mal i tërë rra nga supet e mia”. Shën Joani i Krostandës Shtypi Orthodhoks nr 1951, 23 Nëntor 2012