Οι θαλάσσιες ζώνες μάς «χωρίζουν» - Kathimerini: Zonat Detara na "ndajnë"

ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΙΔΕΡΗΣ

Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Αλβανίας, Ντμίτρι Μπουσάτι, στην Αθήνα στις 21 Μαρτίου επιβεβαίωσε την καθήλωση των ελληνοαλβανικών σχέσεων, καθώς τα Τίρανα επιμένουν σε ένα πακέτο προτάσεων που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από την ελληνική κυβέρνηση, ενώ ανησυχία προκαλεί ο διπλωματικός εξοβελισμός της Ελλάδας από τις διεργασίες μεταξύ πολλών ευρωπαϊκών χωρών και δυτικών Βαλκανίων. Το πακέτο αυτό, σύμφωνα με έγκυρες διπλωματικές πηγές, περιλαμβάνει κυρίως συνομιλίες από μηδενική βάση για τις θαλάσσιες ζώνες και απαγόρευση ερευνών στο Ιόνιο, μέχρι να υπάρξει συμφωνία, τυπική άρση της εμπολέμου καταστάσεως και συζήτηση για τις περιουσίες Αλβανών που έφυγαν από την Ελλάδα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Αθήνα δεν δέχεται συζήτηση από μηδενική βάση για τις θαλάσσιες ζώνες, ενώ τα υπόλοιπα θέματα μπορούν να συζητηθούν υπό τον όρο ότι θα υπάρξουν ανάλογα ανταλλάγματα. Ειδικά για το ζήτημα των περιουσιών αρμόδια είναι τα δικαστήρια και είναι δεδομένο ότι καμία ελληνική κυβέρνηση δεν έχει, ούτε θα έχει, άλλη θέση. Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσαν οι δηλώσεις των κυρίων Κοτζιά και Μπουσάτι μετά τη συνάντησή τους στην Αθήνα στις 21 Μαρτίου. Ο Αλβανός υπουργός δήλωσε ότι οι δύο πλευρές επιδιώκουν «να βρούμε αυτόν τον μηχανισμό, χωρίς να επιβαλλόμαστε ο ένας στον άλλον, με πλήρη κατανόηση», ενώ ο Ελληνας ομόλογός του τόνισε ότι «αυτό που συμφωνήσαμε είναι πως υπάρχει μηχανισμός, υπάρχει μέθοδος για να λυθούν με τρόπο που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα όλων μας τα όποια προβλήματα έχουν προκύψει». Η δημόσια διάσταση απόψεων για το αν υπάρχει ένας μηχανισμός είναι αποκαλυπτικό στοιχείο της μεγάλης απόστασης που χωρίζει τις δύο χώρες. Οπως επισημαίνει ιδιαίτερα έμπειρος διπλωμάτης στην «Κ», οι ελληνοαλβανικές σχέσεις δεν είναι ζήτημα μηχανισμού, αλλά πολιτικής βούλησης, κυρίως από την πλευρά των Τιράνων. Ο στόχος των τελευταίων κυβερνήσεων να αρχίσουν οι έρευνες για υδρογονάνθρακες στο Ιόνιο έχει καθηλωθεί, καθώς, όπως είναι ήδη γνωστό, η Αλβανία αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία βορειοδυτικά των Διαπόντιων νησιών και απειλεί με σοβαρή κρίση τις διμερείς σχέσεις εάν η Αθήνα αγνοήσει τη θέση αυτή. Αξίζει να σημειωθεί ότι καθυστερεί ανεξήγητα εκ μέρους της Ρώμης και η επικαιροποίηση της συμφωνίας του 1977 μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας ώστε να συμπεριλάβει και την ΑΟΖ σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, κάτι που θα ωφελούσε συνολικά την εικόνα της χώρας μας. Εκκρεμότητες Η συμφωνία επρόκειτο να υπογραφεί τον περασμένο Σεπτέμβριο, αλλά η ιταλική κυβέρνηση ακύρωσε την υπογραφή. Λίγο αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2015, ανέκυψε πρόβλημα μεταξύ Γαλλίας και Ιταλίας, με τη Ρώμη να ζητάει επαναδιαπραγμάτευση για νέα οριοθέτηση των μεταξύ τους θαλασσίων ζωνών. Η ιταλική κυβέρνηση έχει διαμηνύσει στην Αθήνα ότι η ελληνοϊταλική συμφωνία θα υπογραφεί, αφού πρώτα διευθετηθεί το πρόβλημα με τη Γαλλία, διαβεβαιώνοντας μάλιστα την Αθήνα ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, κάτι που μένει να αποδειχθεί. Πέραν των προβλημάτων αυτών, οι ελληνοαλβανικές σχέσεις έχουν δεχθεί νέα πλήγματα το τελευταίο διάστημα. Η συμμετοχή όλων των χωρών των δυτικών Βαλκανίων στις υπουργικές συνόδους και τις συνόδους κορυφής στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του Βερολίνου για τα δυτικά Βαλκάνια έχει ήδη προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στα ελληνικά συμφέροντα, ενώ είναι γνωστό ότι η Αθήνα έχει αποκλειστεί από τις διεργασίες αυτές. Τον προσεχή Ιούλιο, σύμφωνα με εκτιμήσεις διπλωματικών πηγών, αναμένεται να ληφθούν στη Σύνοδο Κορυφής στο Παρίσι ιστορικής σημασίας αποφάσεις για το μέλλον των δυτικών Βαλκανίων και τις σχέσεις τους με την Ε.Ε. Η ΠΓΔΜ, όπως και η Αλβανία, έχουν αποκτήσει νέα πολιτικά στηρίγματα, υποβαθμίζουν τον ρόλο της Ελλάδας και θεωρούν ότι δεν έχουν λόγο να υπαναχωρήσουν στα διμερή προβλήματα, εκτιμώντας ότι δεν πρόκειται να πιεστούν. Υπό την πίεση αυτών των γεγονότων ο ΥΠΕΞ, ύστερα από εντολή του πρωθυπουργού, επιδιώκει να αναθερμάνει τον διάλογο με τις βαλκανικές χώρες, ανακοινώνοντας την πραγματοποίηση μιας συνδιάσκεψης στο τέλος Απριλίου στη Θεσσαλονίκη, με Αλβανία, ΠΓΔΜ και Βουλγαρία για το προσφυγικό ζήτημα, χωρίς να είναι σαφές το επίπεδο εκπροσώπησης. Το αρνητικό στοιχείο είναι ότι η κίνηση αυτή έρχεται με μήνες καθυστέρησης κι ενώ η κατάσταση έχει ήδη διαμορφωθεί, με τη Γερμανία να επηρεάζει καταλυτικά την πολιτική συμπεριφορά των χωρών της περιοχής. Καθημερινή

Sotiris Sidheris Vizitat e ministrit të Jashtëm të Shqipërisë Ditmir Bushati në Athinë më 21 mars konfirmoi dhe bllokimin e marrdhënieve grekoshqiptare, pasi në Tiranë këmbëngulin në një paketë propozimesh që nuk mund të pranohet nga qeveria helene, ndërsa shqetësim shkakëton përjashtimi dipllomatik i Greqisë nga punimet ndër shumë shteteve Evropiane dhe të Ballkanit perendimor. Kjo paketë, sipas burimeve të sigurta dipllomatike përfshin  kryesisht bisedime nga fillimi për zonat detare dhe ndalim të kërkimeve në Jon, deri sa të arrihet një marrveshje, heqje formale e gjendjes së luftës dhe bisedime mbi pasuritë e shqiptarëve që ikën nga Greqia pas luftës së 2-të Botërore. Athina nuk pranon bashkëbisedime nga fillimi për zonat detare, ndërsa çështjet e tjera mund të bisedohen me kushtin se do të ketë dhe këmbimet përkatëse. Në veçanti përsa i përket çështjes së pasurive,  përgjegjëse janë gjykatat dhe është fakt që asnjë qeveri greke nuk ka as do të ketë, pozicion tjetër. Përshtypje të veçantë shkakëtuan deklaratat e zotërinjëve Koxhia dhe Bushati pas takimit në Athinë më 21 Mars. Ministri shqiptar deklaroi se të dy krahët synojmë “që të gjejmë këtë mekanizëm pa iu imponuar njëri-tjetrit, me mirëkuptim të plotë”, ndërsa homologu i tij helen theksoi se “ajo për të cilën ramë dakort është që ekziston një mekanizëm, ekziston një metodë që të zgjidhen me një mënyrë që t’iu shërbejë interesave të të gjithëve ne, për të gjitha problemet që kanë lindur”. Distancimi publik i opinioneve për faktin nëse ekziston ndonjë mekanizëm është një element i zbuluar i distancës së madhe që ndan të dyja vendet. Por ashtu siç thekson në veçanti një diplomat me eksperiencë në “K” mardhëniet greko-shqiptare nuk janë çështje mekanizmi, por vullneti politik, kryesisht nga krahu i Tiranës. Qëllimi i qeverive të fundit që të fillojnë kërkime për gjetjen e hidrokarbureve në Jon ka ndaluar, pasi siç është bërë tashmë e njohur Shqipëria vendos në diskutim kufijtë helenë në veriperëndim të ishujve Diaponton dhe përbën një krizë të rëndë ndërmjet dy vendeve nëse Athina e injoron këtë pozicion. Ja vlen të shënohet se po vonohet në mënyrë të pashpjegueshme nga ana e Romës dhe rikonfrimimi i marrveshjes së 1977 ndërmjet Greqisë dhe Italisë në mënyrë që të përfshijë dhe AOZ-in sipas të drejtës detare, diçka që do të ishte në dobi të figurës së vendit tonë. Çështje të pambyllura Marrveshja do të nënshkruhej Shtatorin e kaluar, por qeveria italiane e anulloi nënshkrimin. Pak më vonë në Dhjetor të 2015, doli një problem ndërmjet Francës dhe Italisë me Romën që kërkonte ridiskutim për një vendosje të re të kufijve detarë. Qeveria italiane i ka shpallur Athinës që marrveshja ndërmjet dy vendeve do të nëshkruhet pasi të jetë mbyllur çështja me Francën, duke i konfirmuar Athinës se nuk ekziston asnjë problem, diçka që pritet të vërtetohet. Përtej këtyre problemeve, marrdhëniet grekoshqiptare kanë marrë dhe goditje të reja gjatë kohës së fundit. Pjesmarrja e të gjitha vendeve të Ballkanit perendimor gjatë takimeve në nivel ministror por dhe në samitet me iniciativë të Berlinit për Ballkanin perendimor, ka shkakëtuar tashmë probleme serioze për interesat helene, ndërsa është e njohur që Athina është përjashtuar nga këto punime. Qershorin e ardhshëm , sipas vlerësimeve të burimeve dipllomatike, pritet që të merren vendime të një rëndësie historike për të ardhmen e Ballkanit perendimor dhe marrdhënien  e tyre me KE,  gjatë samitit në Paris. FYROM , dhe Shqipëria kanë fituar mbështejte politike duke nënvleftësuar rolin e Greqisë, dhe e konsiderojnë se nuk kanë arsye që të rishikojnë problemet dypalëshe pasi çmojnë se nuk do t’iu bëhet presion. Nën presionin e këtyre ndodhive Ministria e Jashtme, pas urdhërit të vetë kryeministrit, ka si synim që të ndihmojë dialogun me vendet ballkanike, duke shpallur realizimin e një konference të përbashkët në fund të prillit në Thessaloniki, me Shqipërinë, FYROM dhe Bullgarinë për çështjen e emigrantëve, pa qënë e qartë niveli i këtij takimi. Elementi negativ  është se kjo lëvizje vjen me një vonesë muajsh dhe ndërsa gjëndja është fomuar tashmë me Gjermaninë që ndikon si katalizator me sjelljen e saj politike ndaj vendeve të rajonit.