Ιερός Ναός Αγίου Ιερομάρτυρα Κλήμη, είναι ο τελευταίος βυζαντινός ναός στην Άγκυρα - Πηγή: https://www.pontosnews.gr/348828/politika-mikrasiatika/exafanizetai-o-teleftaios-vyzantino/
Ευαγγελία Κ. Λάππα
17 ετών
Καστελλόριζο, 8 Αυγούστου 2022
Σεβαστοί μας πατέρες,
Ηρωικοί ακρίτες και ακρίτισσες του Καστελλόριζου,
Αξιότιμοι Σύνεδροι,
Κυρίες και κύριοι,
Χαίρετε και Καλή Παναγιά!
Ονομάζομαι Ευαγγελία Λάππα και είμαι απόφοιτος της 3ης Λυκείου. Είναι πολύ μεγάλη τιμή για μένα να ακουστεί ο λόγος μου στην ευλογημένη Ελληνική γη του Καστελλόριζου, του προπυργίου της αγαπημένης μας Πατρίδας. Ευχαριστώ τον Θεό και την Μεγαλόχαρη Παναγία μας, που με αξίωσε αυτής της ιδιαίτερης τιμής. Βεβαίως ευχαριστώ την Επιτροπή Ελληνισμού και ιδιαίτερα τον αξιότιμο κ. Ιωάννη Αμπατζόγλου για την πρόσκληση.
Είναι δεδομένη η τεραστία συναισθηματική φόρτιση όλων μας, «των φρονούντων ελληνικώς» τουλάχιστον, για τις αλησμόνητες ελληνικές πατρίδες. Ιδιαίτατα αυτή την εποχή που ποδηγετούν την ψυχή μας οι φρικτές και ανυπόφορες μνήμες της εισβολής των βαρβάρων στην πολύπαθο μεγαλόνησο Κύπρο.
Σε όποια κατεύθυνση και να στρέψεις το βλέμμα σου πάνω στο χάρτη, θα συναντήσεις μία ή περισσότερες από αυτές.
Όμως είμαι σήμερα εδώ, για να σας μιλήσω, για μια πόλη που δεν είναι αλησμόνητη, αλλά που είναι λησμονημένη. «Δολοφονημένη» και στην εθνική μας θύμηση, ακούσια ή εκούσια από όλους ή σχεδόν από όλους. Λέω σχεδόν, γιατί όταν έγραψα πριν 6 μήνες ένα άρθρο για αυτήν (την πόλη), κάποια πονεμένη ψυχή, κάποια πονεμένη απόγονος μιας ξεριζωμένης Μικρασιάτικης οικογένειας, που κράτησε στη θύμησή της, τις ρίζες της, μου έστειλε ένα ευχαριστήριο μήνυμα. Και μαζί μια επιβεβαίωση των όσων λίγων στην πραγματικότητα έγραφα για την πόλη της καταγωγής της. Αυτή η πόλη είναι η πόλη Άγκυρα, η σημερινή πρωτεύουσα του κράτους της Τουρκίας. Αυτή λοιπόν, έχει τη δική της ιστορία. Την Ελληνική της ιστορία. Το βασανιστικό ερώτημα είναι γιατί αυτή η ψυχή δεν έβρισκε ως τώρα μία διέξοδο να μιλήσει, ν’ ακουστεί. Τόσο μεγάλη είναι η συλλογική μας αφασία;;;;;; Τέλος πάντων, κάλλιο αργά παρά ποτέ......
Η Άγκυρα, είναι μια αρχαία Ελληνική πόλη, η οποία βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο της Μικράς Ασίας, ανάμεσα στον Άλυ και τον Σαγγάριο ποταμό. Είναι σπουδαίος σιδηροδρομικός κόμβος προς όλες τις κατευθύνσεις του ορίζοντα: Λυκαονία, Φρυγία, Βιθυνία, Παφλαγονία, Καππαδοκία, Αρμενία, Περσία, Συρία. Εντάσσεται στην επαρχία της αρχαίας Γαλατίας (εξ ού και η επιστολή του Αγίου Αποστόλου Παύλου «προς Γαλάτας»). Απ’ την Κωνσταντινούπολη απέχει 578 χλμ. κι απ’ την θάλασσα του Εύξεινου Πόντου 185 χλμ. Όλα αυτά τα πλεονεκτήματα, βέβαια, την κάνουν να είναι και σπουδαίο εμπορικό κέντρο.
Η ίδρυσή της χάνεται μέσα στις διάφορες παραδόσεις, στα βάθη της ιστορίας. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, την ίδρυσαν οι Φρύγες. Οι Φρύγες ή Βρύγες ήταν μακεδονικό (αυτονόητα Ελληνικό) βασιλικό γένος που μετανάστευσε στη Μικρά Ασία. Συγκεκριμένα την ίδρυσε ο Μίδας, ο γιος του Γόρδιου, τον 8ο αιώνα π.Χ.. Την ονομάτησε από μια άγκυρα που ανακάλυψε στην περιοχή. Από τότε η πόλη γνώρισε Έλληνες και Ρωμαίους εκπολιτιστές, Άραβες και Μογγόλους επιδρομείς, ώσπου μετά το 1360 μ.Χ. σκλαβώθηκε στους Τούρκους.
Ερείπια του ναού του Αυγούστου και της Ρώμης στην Άγκυρα (Άνκαρα).
Η πόλη ήταν διάσημη απ’ την αρχαιότητα, αλλά η μεγαλύτερή της ακμή συμπίπτει με τη ρωμαϊκή κατοχή, ύστερα από το 25 π.Χ., οπότε μ’ όλη τη Γαλατία αποτέλεσε ρωμαϊκή επαρχία. Ο Λιβάνιος την παραβάλλει με την Αθήνα και ο Θεομιτίων την ονομάζει «Γαλατία η Ελληνίς».
Όταν την επισκέφθηκε ο αυτοκράτορας Αύγουστος Οκταβιανός την ονόμασε Augusta, που σημαίνει Σεβαστή, και οι κάτοικοί της σ’ ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον αυτοκράτορα αφιέρωσαν στη λατρεία του έναν παλαιότερο ναό που είναι γνωστός ως το «Αυγουσταίο».
Ψηλά στο λόφο, στεφανωμένη απ’ τα κάστρα ήταν χτισμένη η αρχαία ακρόπολη, της οποίας τα τείχη τα επεξέτειναν οι Ρωμαίοι ως την πεδιάδα και όλες τις ψηλές συνοικίες τις μετάτρεψαν σ’ ευρύ φρούριο. Μέσα σ’ αυτό το φρούριο απλώθηκαν αργότερα οι χριστιανοί.
Στους χριστιανικούς χρόνους ήταν μία απ’ τις πρώτες μητροπόλεις, με τίτλο μητροπολίτη: «Ο Αγκύρας υπέρτιμος κι έξαρχος πάσης Γαλατίας». Στους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού «πρώτη και μεγίστη των Γαλατών πόλις», αποτέλεσε το κέντρο έντονης χριστιανικής ζωής, με δύο τοπικές συνόδους, τη μία το 314 και την άλλη το 358 μ.Χ. Για τους λόγους αυτούς δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι εκεί δίδαξαν οι απόστολοι Παύλος, Πέτρος κι Ανδρέας. Ο Παύλος δυο φορές «διήλθε την Γαλατικήν χώραν και Φρυγίαν στηρίζων πάντας τους μαθητάς», και το 57 μ.Χ. ο απόστολος των εθνών απηύθυνε τη γνωστή προς Γαλάτας επιστολή του.
Απ’ τους Ρωμαίους, μ’ ενδιάμεση κατοχή απ’ τους Άραβες, πέρασε η Άγκυρα στη Ρωμανία (Βυζάντιο κατά τους δυτικούς), κι απ’ το 1362 μ.Χ. υποτάχθηκε στον Σουλτάνο Μουράτ Α΄ των Οσμανιδών. Από τότε η Άγκυρα άρχισε να παρακμάζει.
Αναπαράσταση της Άγκυρας - Πηγή: https://prosemenov.ru/el/naselenie-ankara-stolica-turcii-obrazovanie-i-nauka/https://prosemenov.ru/el/naselenie-ankara-stolica-turcii-obrazovanie-i-nauka/
Στις 29 Αυγούστου 1916, έχοντας προηγηθεί η εξόντωση των Αρμενίων της πόλης, οι Τούρκοι έβαλαν φωτιά στη πόλη για να κάψουν την Ελληνική και την αρμενική συνοικία και για να μη φανούν οι σκοποί τους άφησαν να καούν μερικά τουρκικά σπίτια. Μετά την πυρκαγιά, ήταν πια ολοφάνερο πως η έχθρα και το μίσος των Τούρκων είχαν στραφεί εναντίον της ρωμιοσύνης. Οι Έλληνες λούφαξαν στα σπίτια τους. Σταμάτησε κάθε κοινωνική εκδήλωση, έπαυσαν ν’ ανεβαίνουν στ’ αμπέλια και φρόντιζαν να ζουν στην αφάνεια, ως την ανακωχή.
Μετά την ήττα της Τουρκίας, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Έλληνες αναθάρρησαν πάλι, απόχτησαν και κάποια παρρησία που την πλήρωσαν αργότερα. Νόμισαν πως η Τουρκία είχε «πεθάνει» και μοναχά η ταφόπετρά της έμενε να στηθεί. Δεν άργησε όμως να ξεσπάσει η λαίλαπα του ελληνοτουρκικού πολέμου με τα γνωστά αποτελέσματα. Οι Έλληνες παγιδεύτηκαν ξανά, χειρότερα αυτή τη φορά. Ακολούθησαν δημεύσεις, εξορίες, κάπου - κάπου εκτελέσεις. Το 1923 όλοι οι Ορθόδοξοι Έλληνες της Άγκυρας ήρθαν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα.
Κειμήλια Μικρασιατών Προσφύγων: Χρυσοκέντητος ενεπίγραφος επιτάφιος, εργασμένος από τη φημισμένη κεντήστρα Δεσποινέτα το 1682, με προορισμό τον μητροπολιτικό ναό της ελληνικής κοινότητας στην Άγκυρα της Μικράς Ασίας (σήμερα στο Μουσείο Μπενάκη).
Από το 1923 η Άγκυρα είναι πρωτεύουσα του Τουρκικού κράτους, κάτι που φαντάζει «ιστορική ειρωνεία- ύβρις» όπως άλλωστε και η όλη η ύπαρξη του τουρκικού κράτους, καθώς καμία πόλη του δεν έχει ιδρυθεί από Τούρκους.
Επιτρέψτε μου παρακαλώ να διαβάσω ένα ποίημα που με οδήγησε η οδύνη μου να γράψω για την Άγκυρα:
Άγκυρα της Ελλάδος
Φρύγων[1] ω! πόλη σπουδαία,
συ απ’ τα χρόνια τ’ αρχαία.
Μάνας Ελλάδος βλαστάρι,
της Μικρασίας καμάρι.
***
Πόλη (μεγάλων) Αγίων μαρτύρων[2]
της Εκκλησίας φωστήρων.
Συ Ρωμανίας το κάστρο.
Ω! Μικρασίας μας άστρο.
***
Άγκυρα συ της ελπίδας,.
της δοξασμένης Πατρίδας.
Ήσουν, στην έρημο, δάδα!
Άγκυρα ίσον Ελλάδα!
***
Φλόγες φωτιάς, αχ! σε κάψαν[3]!
τούτες που Τούρκοι ανάψαν.
Όλη τη δόξα σου, (Άγκυρα,) θάψαν,
όμως ποιών μας[4] τα μάτια εκλάψαν;
***
Πρώτη των Τούρκων πια πόλη.
Δύστυχη κόρη[5], σε ξέχασαν όλοι!
Στέκουν τ’ αρχαία (μνημεία) σου δάδα,
λένε πως πάντοτε θα σαι Ελλάδα!
***
Όσο κι αν χώμα σου κάψαν,
σπόρος, που Έλληνες θάψαν,
μέρα Μαγιού φωτεινή θα βλαστήσει,
κρίνος λευκός λευτεριάς θα ανθίσει.
Σεβαστοί μας πατέρες,
Ηρωικοί ακρίτες και ακρίτισσες του Καστελλόριζου,
Αξιότιμοι Σύνεδροι,
Κυρίες και κύριοι…
Στην μικρή μου ομιλία αναφέρθηκα, στην ξεχασμένη ελληνικότητα της πόλης της Άγκυρας.
Καμία όμως Ελληνική πόλη ή περιοχή, εκτός των συνόρων του ελληνικού κράτους, δεν πρέπει να αφήνεται και να ξεχνιέται.
Είναι όλες ΕΛΛΑΔΑ!
Η Βόρειος Ήπειρος!
Η Μακεδονία μας ως το Μοναστήρι και ακόμα πιο πάνω!
Η Ανατολική Ρωμυλία!
Ο Πόντος και όλες οι αλύτρωτες περιοχές της Μικράς Ασίας!
Η Κύπρος μας, που ποθεί λευτεριά και ένωση!
Η πρωτεύουσά μας! Η Κωνσταντινούπολη είναι Ελλάδα!
Σας ευχαριστώ πολύ!
Καλή Παναγιά!
Παραπομπές:
[1] Φρύγες ή Βρύγες: μακεδονικό (αυτονόητα Ελληνικό) βασιλικό γένος που μετανάστευσε στη Μικρά Ασία. Πρώτος βασιλιάς των Φρύγων ήταν ο Γόρδιος. (Πηγή: el.wikipedia.org)
[2] Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Κλήμης Επίσκοπος Άγκυρας, ο Άγιος Ιερομάρτυρας Θεόδοτος, ο Άγιος Ιερομάρτυρας Πρεσβύτερος Βασίλειος…
[3] Η καταστροφή της Άγκυρας από τους Τούρκους στις 29 Αυγούστου του 1916. (Πηγή: Ευδοκία Επέογλου-Μπακαλάκη, Αναμνήσεις από τη ζωή στην Άγκυρα, Βάνιας, 1997)
[4] Ποιών από εμάς.
[5] Κόρη της μάνας Ελλάδας
Πηγές:
1. Ευδοκία Επέογλου-Μπακαλάκη, Αναμνήσεις από τη ζωή στην Άγκυρα, εκδόσεις Βάνιας, 1997.
2. Κέντρο Μικρασιατικών σπουδών, Η Έξοδος, τόμος Β’, μαρτυρίες από τις επαρχίες της κεντρικής και νότιας Μικρασίας, εισαγωγή – εποπτεία: Πασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη, επιμέλεια: Γιάννη Μουρέλου, Αθήνα 2004, σελ 374.
3. https://el.wikipedia.org/wiki/Άγκυρα | Άγκυρα
4. https://el.wikipedia.org/wiki/Αρχαία_Άγκυρα | Αρχαία Άγκυρα
vertical-align: baseline;">
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου