Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ήταν δώρο του ουρανού. Δώρο για την ανθρωπότητα!- Kryepiskopi Anastas ishte dhuratë e qiellit, dhuratë për njerëzimin!

 

Tου Μιχ. Γ. Τρίτου καθηγητού ΑΠΘ     Πλήρης ημερών και έργων αγαθών εξεδήμησε προς Κύριον ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κυρός Αναστάσιος.   Αναμφίβολα ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος ανήκει στις μεγάλες προσωπικότητες της εποχής μας. Σε όλη του τη ζωή διακρίθηκε για το ανεπίληπτο ήθος του, την άριστη επιστημονική του συγκρότηση, τη θαυμαστή γλωσσομάθεια, την εκπληκτική οργανωτική του ικανότητα, την συγκινητική ευαισθησία του σε θέματα ειρήνης, κοινωνικής δικαιοσύνης και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.   Όλες του οι ενέργειες εμπνέονταν από την οικουμενική αντίληψη της Εκκλησίας, η οποία του έδινε τη δυνατότητα να στέκεται με σεβασμό στην ετερότητα των αλλόδοξων και αλλόπιστων προς τους οποίους συμπεριφέρονταν χωρίς μισαλλοδοξία, άλλα με υπέρμετρη, γνήσια και ειλικρινή αγάπη.   Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος εξέφραζε στον ανώτερο δυνατό βαθμό τη χριστιανική αρετή της διακρίσεως. Γνώριζε πότε να μιλά και πότε να σιωπά. Τί να πει και πώς να το πει. Γι’ αυτό άντεξε σε μύριες δυσκολίες σε μια περιοχή που διακρίνεται για τις ραγδαίες κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις και εθνικιστικές εκρήξεις και σε λαό με χαρακτηριστική καχυποψία και περίεργη ιδιοτυπία.   1. Ο Ιεραπόστολος. Η πρώτη μεγάλη αγάπη του Μακαριωτάτου υπήρξε η εξωτερική ιεραποστολή. Εκεί διέθεσε τη σφριγιλότητα της νιότης του και μεγάλο μέρος της ζωής του. Η Ιεραποστολή γι’ αυτόν ήταν εσωτερική αναγκαιότητα. Θεωρούσε αδιανόητη την αδιαφορία για τα εκατομμύρια των ανθρώπων, οι όποιοι ζουν «ξένοι των διαθηκών της επαγγελίας, ελπίδα μη έχοντες και άθεοι εν τω κοσμώ». Αισθάνονταν ότι οι περισσότερο αδικημένοι στην εποχή μας είναι όσοι στερήθηκαν το θείο λόγο, όχι γιατί οι ίδιοι αρνήθηκαν να τον ακούσουν, άλλα γιατί εκείνοι που επί αιώνες τον κατέχουν αδιαφόρησαν να τους τον γνωρίσουν.   2. Ο Πανεπιστημιακός Δάσκαλος. Το δεύτερο στοιχείο πού συνιστά τη μεγαλωσύνη του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αλβανίας είναι η πανεπιστημιακή του ιδιότητα, την οποία απέκτησε απολύτως δίκαια και αξιοκρατικά.   Προηγήθηκαν λαμπρές μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία. Το 1965 έγινε δεκτός στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Αμβούργου. Το επόμενο έτος πήρε μετεγγραφή στο Πανεπιστήμιο του Μarburg της Γερμανίας, σημαντικό κέντρο καλλιέργειας των θρησκειολογικών σπουδών της Ευρώπης. Εκεί παρακολούθησε μαθήματα Εθνολογίας, Ιεραποστολικής και Αφρικανολογίας.   Το 1970 επέστρεψε στην Ελλάδα, οπού ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1972 εκλέχθηκε στην ίδια Σχολή έκτακτος εντεταλμένος καθηγητής της Ιστορίας των Θρησκευμάτων και το 1976 τακτικός καθηγητής. Το 1993 εκλέχθηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Οι εργασίες του, πού έχουν έντονο το στοιχείο της πρωτοτυπίας, αναφέρονται στην αφρικανική θρησκευτικότητα, το Ισλάμ, τον Βουδισμό, τον Ινδουισμό και τα λοιπά θρησκεύματα.   3. Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας. Όμως εκεί όπου ο Μακαριώτατος φανέρωσε το μεγαλείο της προσωπικότητας του είναι η τριαντατετράχρονη διακονία του στην Ορθόδοξο Εκκλησία της Αλβανίας. Παρέλαβε ερείπια και δημιούργησε μια υποδειγματική Ορθόδοξο Εκκλησία, η οποία διακηρύσσει διαρκώς τη χαρά της Αναστάσεως ως υπέρβαση όλων των αδιεξόδων.   Πολύπλευρο και πολυδιάστατο το έργο του: ποιμαντικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό, περιβαλλοντικό.   Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως ο Ιεράρχης της βαλκανικής συναδέλφωσης, αφού πρωτοστάτησε στους αγώνες για την ειρηνική συνεργασία και αλληλεγγύη στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Από την πρώτη κιόλας στιγμή της ενθρονίσεώς του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της αλβανικής Εκκλησίας με επίσημες διακηρύξεις και συγκεκριμένη συμπεριφορά αγωνίστηκε για την ειρηνική συνύπαρξη των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων του βαλκανικού χώρου.   Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος ήταν πρωταγωνιστής στην επιχειρούμενη προσπάθεια προσεγγίσεως Ελλάδος και Αλβανίας. Συνέβαλε τα μέγιστα στην όλη αλλαγή του κλίματος εχθρότητας και καχυποψίας μεταξύ των δύο χωρών.   Ξεχωριστό υπήρξε το ενδιαφέρον του για την ελληνική μειονότητα, τα θέματα της οποίας χειρίστηκε με σύνεση, διακριτικότητα και αποφασιστικότητα.   Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος υπήρξε μια προσωπικότητα, που τίμησε την Ορθοδοξία, την Επιστήμη, την Αλβανία και την Ελλάδα. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ο Α’ είπε για τον Προκαθήμενο της αλβανικής Εκκλησίας: «Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος είναι δώρο του ουρανού. Δώρο για την ανθρωπότητα. Είναι άνδρας σπάνιος, δυσεύρετος, πολυτάλαντος, πολύγλωσσος, πολυαγαπητός. Διεθνούς κύρους και αναγνωρίσεως».   Απολάμβανε της απολύτου εμπιστοσύνης του Οικουμενικού Πατριαρχείου και άλλων εκκλησιαστικών και διεθνών οργανισμών, οι όποιοι του αναθέσαν αθόρυβους, άλλα ουσιαστικούς ρόλους.   Ολόκληρη η ζωή του υπήρξε μια προσφορά στην Εκκλησία, την Επιστήμη και τον άνθρωπο. Στο πρόσωπο του αποδεικνύεται το τί μπορεί να προσφέρει ένας και μόνον άνθρωπος προικισμένος με ακατάβλητο ψυχικό σθένος, ισχυρή προσωπικότητα και μεγαλειώδες όραμα.   Μυστικό της επιτυχίας του ήταν η προσωπική βίωση της δυνάμεως της Αναστάσεως και η ενσάρκωση του ήθους της. Διαρκής ήταν από μέρους του η επίκληση των παύλειων χωρίων «Του γνώναι Αυτόν και την δύναμιν της Αναστάσεως Αυτού» και «ημίν εχαρίσθη υπό του Χριστού ου μόνον εις Αυτόν πιστεύειν, αλλά και υπέρ Αυτού πάσχειν». Σε όλες τις δύσκολες στιγμές της πολυκύμαντης ζωής του μιλούσε για «δύναμη αντιστάσεως στην παρακμή. Δύναμη δημιουργίας για μια κοινωνία αλληλεγγύης και αγάπης, με περισσότερο φως, πασχαλινό φώς».

Nga Mihail Trito Profesor i Univeristetit Aristoteli të Thessalonikit   I plotë në ditë dhe me vepra të mira, u nda nga kjo botë dhe shkoi drejt Zotit Kryepeshkopi i Tiranës, Durrësit dhe gjithë Shqipërisë, Hirësia e Tij, Anastas. Pa dyshim, Kryepeshkopi i Shqipërisë, Anastas, i përket personaliteteve të mëdha të kohës sonë. Në tërë jetën e tij, u dallua për moralin e tij të patëmetë, përgatitjen shkencore të shkëlqyer, aftësinë e mrekullueshme gjuhësore, talentin e jashtëzakonshëm organizativ dhe ndjeshmërinë prekëse ndaj çështjeve të paqes, drejtësisë sociale dhe respektit për të drejtat e njeriut. Të gjitha veprimet e tij frymëzoheshin nga koncepti universal i Kishës, i cili e lejonte të qëndronte me respekt ndaj diversitetit të të tjerëve, qofshin ata me besime të ndryshme apo pa fe, duke u sjellë ndaj tyre pa fanatizëm, por me dashuri të pakufishme, të sinqertë dhe të vërtetë. Kryepeshkopi Anastas përfaqësonte në shkallën më të lartë virtytin e krishterë të maturisë. Ai dinte kur të fliste dhe kur të heshtte, çfarë të thoshte dhe si ta thoshte. Për këtë arsye, i përballoi me qëndresë të gjitha vështirësitë në një rajon të shquar për zhvillimet shoqërore e politike të shpejta dhe shpërthimet nacionaliste, në një popull të karakterizuar nga dyshimi dhe veçori të veçanta. 1. Misionari Dashuria e parë e madhe e Hirësisë së Tij ishte misioni i jashtëm. Ai i përkushtoi energjinë e rinisë së tij dhe një pjesë të madhe të jetës së tij këtij misioni. Për të, misioni ishte një domosdoshmëri e brendshme. Ai e konsideronte të pamundur indiferencën ndaj miliona njerëzve që jetojnë "të huaj ndaj besëlidhjeve të premtimit, pa shpresë dhe pa Zot në botë". E ndiente se më të padrejtësuarit në kohën tonë janë ata që u privuan nga Fjala Hyjnore, jo sepse e refuzuan vetë, por sepse ata që e zotëronin për shekuj të tërë nuk u interesuan t’ua prezantonin atë. 2. Mësuesi Universitar Elementi i dytë që e përbën madhështinë e Hirësisë së Tij si Kryepeshkop i Shqipërisë është roli i tij universitar, të cilin e fitoi me drejtësi të plotë dhe meritokraci. Ai kreu studime të shkëlqyera pasuniversitare në Gjermani. Në vitin 1965, u pranua në Fakultetin Filozofik të Universitetit të Hamburgut. Vitin e ardhshëm u transferua në Universitetin e Marburgut në Gjermani, një qendër e rëndësishme për studimet e religjioneve në Evropë. Atje ndoqi lëndë si Etnologjia, Misionologjia dhe Afrikanologjia. Në vitin 1970, u kthye në Greqi, ku u shpall doktor i Fakultetit të Teologjisë në Universitetin e Athinës. Në vitin 1972, u zgjodh pedagog i jashtëm i Historisë së Religjioneve, dhe në vitin 1976 u bë profesor i rregullt. Në vitin 1993, u zgjodh anëtar korrespondent i Akademisë së Athinës. Studimet e tij, të cilat përmbajnë elemente të theksuara të origjinalitetit, trajtojnë religjionin afrikan, Islamin, Budizmin, Hinduizmin dhe religjionet e tjera. 3. Kryepeshkopi i Shqipërisë Megjithatë, aty ku Hirësia e Tij tregoi madhështinë e personalitetit të tij ishte shërbesa 34-vjeçare në Kishën Ortodokse të Shqipërisë. Ai trashëgoi rrënojat dhe ndërtoi një Kishë Ortodokse shembullore, e cila vazhdimisht shpall gëzimin e Ringjalljes si kapërcim i të gjitha pengesave. Veprimtaria e tij ishte e shumëanshme dhe shumëdimensionale: baritore, sociale, arsimore, mjedisore. Kryepeshkopi Anastas mund të quhet Hirësi i pajtimit ballkanik, pasi ai ishte pararendës në përpjekjet për bashkëpunim paqësor dhe solidaritet në Evropën Juglindore. Që në momentin e parë të fronëzimit të tij në kryesinë e Kishës Shqiptare, me deklarata zyrtare dhe sjellje të veçanta, ai luftoi për bashkëjetesën paqësore të komuniteteve të ndryshme fetare në Ballkan. Ai ishte një figurë kyçe në përpjekjen për afrimin e marrëdhënieve mes Greqisë dhe Shqipërisë, duke kontribuar në mënyrë të jashtëzakonshme në ndryshimin e klimës së armiqësisë dhe mosbesimit mes dy vendeve. Interesimi i tij për minoritetin grek ishte i veçantë, çështjet e të cilit i trajtoi me mençuri, maturi dhe vendosmëri. Kryepeshkopi i Tiranës, Durrësit dhe gjithë Shqipërisë, Anastas, ishte një personalitet që nderoi Ortodoksinë, Shkencën, Shqipërinë dhe Greqinë. Patriarku Ekumenik Bartolomeu I ka thënë për të: "Kryepeshkopi Anastas është një dhuratë nga qielli. Një dhuratë për njerëzimin. Ai është një burrë i rrallë, i pakrahasueshëm, shumë i talentuar, shumëgjuhësh, i dashur për të gjithë. Me reputacion dhe njohje ndërkombëtare." Ai gëzonte besimin e plotë të Patriarkanës Ekumenike dhe organizatave të tjera kishtare e ndërkombëtare, të cilët i besuan role të heshtura, por thelbësore. Jeta e tij e tërë ishte një ofertë për Kishën, Shkencën dhe njeriun. Në personin e tij, dëshmohet çfarë mund të arrijë një njeri i vetëm i pajisur me forcë të palodhshme shpirtërore, personalitet të fortë dhe vizion madhështor. Sekreti i suksesit të tij ishte përvoja personale e fuqisë së Ringjalljes dhe mishërimi i moralit të saj. Ai gjithnjë përmendte vargjet nga Shën Pali: "Të njoh Atë dhe fuqinë e Ringjalljes së Tij" dhe "na është dhënë nga Krishti jo vetëm të besojmë në Të, por edhe të vuajmë për Të". Në të gjitha momentet e vështira të jetës së tij të trazuar, ai fliste për "forcën e rezistencës ndaj rënies, forcën e krijimit për një shoqëri solidariteti dhe dashurie, me më shumë dritë, dritë të Pashkëve".  Pëktheu Pelasgos Koritsas/ T.B